Programma omschrijving open dag

1. Gewasbescherming Peer

Tijdens dit stoppunt worden verschillende schimmelziekten in peer besproken, waaronder perenschurft, vruchtrot en vruchtboomkanker. Een goed begrip van de levenscyclus van deze schimmels vormt de basis voor een gerichte en effectieve aanpak. Fundamenteel onderzoek is hierbij van groot belang als aanvulling op praktijkervaringen en demoproeven.

Zo verschilt perenschurft (Venturia pyrina) van appelschurft (Venturia inaequalis). Naast demonstratieonderzoek wordt daarom ook fundamenteel onderzoek uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in perenschurft. De vraag is: wat kan de praktijk hier inmiddels mee?

Aantasting van vruchtboomkanker (neonectria) is niet alleen item in de teelt van appel, maar ook peer. Tegelijkertijd verandert het middelenpakket drastisch. Captan vormt momenteel de basis van een preventieve aanpak, maar vanaf volgend jaar worden er strenge restricties opgelegd. De afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar alternatieve strategieën – hoe gaan die er in de toekomst uitzien? En wat is de invloed van snoeiwijze op de gevoeligheid voor infecties?

Vruchtrotbestrijding is, net als de bestrijding van schurft en vruchtboomkanker, een jaarlijks terugkerend aandachtspunt. Er is veel onderzoek gedaan: van screenings van (nog) niet toegelaten middelen tot herziening van bestaande strategieën. Ook hier staat het middelenpakket op het punt te veranderen. Welke ervaringen zijn er opgedaan en hoe behouden we een effectieve strategie richting de toekomst? Dit wellicht met interessante middelen die kort voor toelating staan.

2. Rassen en Teeltsystemen Peer

Tijdens een rondgang op het oostelijke gedeelte van FRC Randwijk nemen Joris en Dirk u mee langs diverse perenrassen. Onder andere de volgende rassen komen aan bod: Xenia®, Fred®, Red Conference®, Migo®, Qtee®, Early Desire®, Piqaboo®, Me Amore®, Sweet Sensation®, Doyenné du Comice, Beurré Alexander Lucas en Abate Fetel.

Een deel van deze rassen is recent geïntroduceerd op de markt, andere zijn al enkele jaren in productie. Sommige rassen hebben een traditionele groene kleur, andere juist  een rode blos.

Tijdens de rondgang worden de rassen getoond en delen Joris en Dirk hun ervaringen. Veel van de rassen zijn aangeplant in verschillende teeltsystemen, zoals traditionele spilsystemen, tweekoppers, V-hagen en varianten daarop.

Kortom, een waardevolle rondleiding met een actuele update over nieuwe rassen en teeltsystemen in de perenteelt.

3. Mechanisering en robotisering

Met toenemende arbeidskosten wordt mechanisering, digitalisering en robotisering steeds belangrijker. In dit themablok wordt u bijgepraat over de nieuwste ontwikkelingen.

In het project ‘NXTGEN HighTech – Use Case Handsfree Orchards’ staat digitalisering van de teelt centraal. Vorig jaar is een proef opgestart rond precisiedunning. In deze proef wordt de TreeScout van Aurea Imaging ingezet. Een nieuwe functie van de Treescout, die dit jaar wordt getest, is een vruchtdrachtkaart. Met de camera’s worden appels gedetecteerd en geteld. De eerste testresultaten worden gepresenteerd.

Binnen NXTGEN wordt een appelplukrobot ontwikkeld door Munckhof Fruit Tech Innovators en Riwo. Vorig jaar heeft de robot de nodige appels geplukt. Afgelopen maanden zijn diverse verbeteringen doorgevoerd, die komend plukseizoen weer verder worden getest samen met een kistenwagen. De laatste ontwikkelingen worden gedeeld.

Door toenemende driftreductie-eisen (DRT) zijn er meer vragen over de effectiviteit van de toepassing van driftreducerende spuittechniek. Met medefinanciering van waterschap Rivierenland in het DAW-project ‘Preventie van perceel- en erfemissie in Rivierenland’ zijn er op FRC Randwijk 2 demonstraties opgezet. Hierbij is gekozen om vooral de hoofdeffecten nader te bekijken. In de demo’s wordt het eenzijdig of tweezijdig bespuiten van de buitenste boomrij vergeleken en daarnaast het effect van minder lucht in de randrijen.

In deze rondgang zullen er ook nog machines worden gedemonstreerd die de oogstwerkzaamheden efficiënter laten verlopen. Om in het oogstproces een kostenbesparing te realiseren.
NXTGEN HighTech ontvangt een bijdrage uit het Nationaal Groeifonds.

4. Teeltsystemen, Rassen en Zonnebrandbestrijding Appel

Graag willen we u ook dit jaar de resultaten laten zien van de verschillende nieuwe onderstammen, rassen, boomvormen en plantsystemen bij appel. Dit deel van de proeftuin trekt altijd veel belangstelling van de appeltelers.

Er wordt wel eens prikkelend gezegd ‘de toekomst van de fruitteelt is tweedimensionaal’. Denk hierbij aan de voordelen van tweedimensionale systemen met pluk en dunning, sturen op camera beelden, kortere droogtijd, egale bedekking met gewasbeschermingsmiddelen, mechanische snoei, blad blazen enz. Toekomst gericht zou er zelfs de robotisering van de oogst nog bij genoemd mogen worden. Kortom, twee dimensionale systemen lijken zo gek nog niet en zijn zéker een serieuze optie voor komende beplantingen. Dat is overigens niet alleen de conclusie in Nederland. Twee dimensionale systemen maken ook volop opgang in Zuid Tirol, delen van Frankrijk, maar ook bijvoorbeeld in Australië en Nieuw Zeeland.

De oudste 2D bomen zijn in 2018 geplant met Bibaumen, maar er zijn ook een aantal rijtjes met klassieke tweejarige Elstarbomen opgezet in een drapeau systeem met 2, 3, 4 of meerdere leaders. Daarnaast zijn er afgelopen jaren diverse rijen geplant met 2 koppers, speciaal opgekweekte drapeaubomen en intensief geplante doorgroeibomen. En dit jaar ook een blokje met Elstar 2 koppers op G.11. Deze keuze voor G.11 is bewust gemaakt, op basis van de resultaten van de onderstammenproef, waar de Geneva onderstammen en de Mark onderstam zorgden voor een betere start en hogere producties op herinplant.

Elstar vormt nog steeds de hoofdmoot op dit perceel. Daarnaast staan er echter ook een flink aantal andere nieuwe rassen: Bonita, Maribelle, Magic Star/Sprank, Morgana en Tessa met verschillende nieuwe onderstammen en boomvormen.
Een tweede onderwerp tijdens deze rondleiding ligt in een beperking van de stikstofgift bij rassen die vrij traag kunnen kleuren. Bij Morgana en Magic Star/Sprank zijn de afgelopen jaren leuke resultaten behaald met een verlaagde stikstofgift op de kleuring. Bij Kanzi bleek er juist een groot effect op de mate van stip.

Al deze resultaten en ervaringen delen we graag met u.

Verder draait op dit perceel nu 2 jaar een nieuw vernevelingssysteem om zonnebrand tegen te gaan. Dit systeem moet een flinke waterbesparing opleveren ten opzichte van traditionele beregening.
Afgelopen jaren en ook dit jaar zijn temperaturen van 30oC hoger geen zeldzaamheid meer. De kans op zonnebrand stijgt, terwijl de beschikbaarheid van goed water steeds meer een beperkende factor is. Daarom hebben we dit jaar ook een proef met enkele potentiële middelen tegen zonnebrand. We laten graag de resultaten aan u zien.

5. Gewasbescherming Appel

In één van de pilots van het project Weerbaarheid in de Praktijk is het effect onderzocht van het toepassen van het chemisch middelenpakket dat waarschijnlijk in 2030 nog beschikbaar is, op FRC Randwijk bij appel en peer. Chemische middelen als Switch, Geoxe, Pomax, Folicur, Luna Experience, Chorus, Score, Pirimor, Movento, Batavia en captan zijn bijna drie jaar niet toegepast.

Bij appel waren de belangrijkste aandachtspunten dat de aantasting door Neonectria zeer sterk toenam, zowel op scheut/stam als op vrucht. De appelbloesemkever is met het huidige middelenpakket al lastig te beheersen, en dit zal nog moeilijker worden als er geen werkzame alternatieven worden gevonden.

Deze ervaringen waren aanleiding om met volle kracht de zoektocht naar alternatieven voort te zetten. De eerste resultaten van dit onderzoek worden door inleiders toegelicht. Ook het nieuwe etiket van captan en de mogelijke gevolgen daarvan worden besproken.

Het project beschermde appelteelt is in het afrondende jaar. Inmiddels is er een aantal jaren onderzoek gedaan naar het telen van appels onder een bij regen zelfsluitend dak (cabrio-kap). Door het gewas tijdens de groei en de bladvalperiode droog te houden bleek het mogelijk om de inzet van chemische middelen met circa 70% te verminderen. In deze presentatie wordt een overzicht gegeven van de resultaten wat betreft de beheersing van de belangrijkste schimmel- en insectenaantastingen van appel; en van de productie, zowel wat betreft de hoeveelheid als de kwaliteit van de geproduceerde appels.

6. Watergift peer, Grasbanen en Aanplantproef Appel

Klimaatverandering stelt de fruitteelt voor nieuwe uitdagingen: langere droge periodes worden afgewisseld met hevige neerslag. Dit vraagt om een slimme aanpak van zowel irrigatie als bodembeheer. In dit praktijkonderzoek werken we aan de optimalisatie van watergift en het versterken van grasbanen in boomgaarden.

Met behulp van bodemvochtsensoren worden verschillende irrigatiestrategieën aangestuurd. Deze sensoren geven real-time inzicht in het vochtgehalte op verschillende dieptes in de bodem, waardoor water gericht en op het juiste moment kan worden toegediend. Zo streven we naar optimale boomgroei én efficiënter watergebruik.

Tegelijkertijd onderzoeken we diverse grasrassen en zaadmengsels voor de rijpaden. Doel is een robuuste grasmat die bestand is tegen betreding en ook onder natte omstandigheden niet wegzakt of dichtslibt. Dit draagt bij aan een betere begaanbaarheid van de percelen en het behoud van bodemstructuur.

Tijdens deze open dag laten we de onderzoeksopzet en eerste inzichten zien, en hoe deze innovaties bijdragen aan een toekomstbestendige fruitteelt.

In mei is een proef aangelegd waarin de toepassing van negen verschillende bodemverbeteraars en biostimulanten wordt vergeleken bij de aanplant van een Elstar-perceel. Het doel is om de groei in de eerste jaren te stimuleren en het productievolume zo snel mogelijk te optimaliseren.

De proef maakt deel uit van het Europese Interreg-project HydroSoilWise.

7. Houtig Kleinfruit en Pruim

Tijdens de opendag zullen de bessen alreeds geoogst zijn. Daarom zal Johan Sonneveld enkele proefresultaten van het afgelopen jaar toelichten. Waaronder vruchtrotbestrijding en de producties van pottenteelt/icm bemesting.
Verder zal Herman Helsen het onderzoek wat afgelopen jaar en dit jaar ligt rondom Suzuki-fruitvlieg toelichten. Afgelopen jaar is er een overkapping gerealiseerd met diverse kooien waar goed van alles getest kan worden met klein/steenfruit, waarin ook dit jaar proeven liggen met frambozen.

Vervolgens zullen Evert Wakker & Johan Sonneveld de rondleiding op de pruimen verzorgen: hierin zal aandacht uitgaan naar de onderstammen/rassen, waarvan diverse rassen ook op dat moment te proeven/bekijken zijn. Verder zal nog aandacht uitgaan naar Suzukiibestrijding in de praktijk bij pruim.

8. Biologische Fruitteelt

Rondgang biologische proefpercelen – ervaringen & onderzoeksresultaten in de biologische fruitteelt
Matty Polfliet, adviseur gewasbescherming & bio bij Fruitconsult
Niels Feder, adviseur biologische fruitteelt bij Delphy

Tijdens deze rondgang nemen we je mee langs het biologische gedeelte van FRC Randwijk. We bespreken de nieuwste resultaten uit lopend onderzoek, met dit jaar extra aandacht voor:
• Regenvlekkenziekte en lenticelspot op Natyra – jaar 4 van het onderzoek
• Appelbloedluis – ervaringen met Neudosan
• Appelbloesemkever – aanpak en resultaten 2025

Ook komen enkele praktijkproeven met biologische middelen aan bod die buiten de proeftuin zijn uitgevoerd, onder andere op perenbladvlo en roze appelluis. We delen de opgedane ervaringen en resultaten.

Tussen de toelichtingen door lopen we gezamenlijk langs de biologische percelen van FRC Randwijk. Er is volop gelegenheid om vragen te stellen en met elkaar in gesprek te gaan over de resultaten en bredere thema’s in de biologische fruitteelt.